Inkomen uit bedrijf - Akkerbouw (Noord-Holland)
|
In 2020 opnieuw daling inkomen
|
| 30-6-2022 |
Het jaar 2020 was wat de inkomens in de akkerbouw betreft geen goed jaar. Door de coronacrisis vielen belangrijke markten voor akkerbouwgewassen zoals uien en poot- en fritesaardappelen weg. Dit had lage prijzen tot gevolg. Het inkomen bedroeg in 2020 gemiddeld 31.000 euro per onbetaalde aje.
|
Het inkomensniveau van de akkerbouwbedrijven in Noord-Holland ligt in de meeste jaren dicht tegen het landelijke cijfer aan. Het extreem droge jaar 2018 was daar een uitzondering op, doordat de Noord-Hollandse akkerbouwers konden profiteren van de hoge aardappelprijzen. Voorwaarde was wel dat de aardappelpercelen beregend konden worden om voldoende productie te kunnen realiseren.
De spreiding in inkomens tussen bedrijven is jaarlijks groot. Het resultaat hangt onder andere af van het bouwplan, de kwaliteiten van de ondernemer om goede producten te verbouwen en de afzetstrategie. In droge jaren zoals 2018 en in iets mindere mate in 2019 speelde daarnaast de mogelijkheden voor beregening een belangrijke rol. In 2020 bleef een deel van de telers van fritesaardappelen zitten met grote voorraden aardappelen, omdat de aardappelverwerkers de aardappelen niet konden afnemen. De reden hiervoor was dat de koelcellen al vol lagen met aardappelproducten die niet verkocht konden worden door lockdowns in belangrijke afzetlanden. Uiteindelijk zijn voorraden aardappelen tegen lage prijzen verkocht, bijvoorbeeld als voeraardappel. Vanuit de overheid werd een steunmaatregel ingesteld om een deel van het verlies te compenseren. Naast bovengenoemde factoren heeft het aanbod op de wereldmarkt ook een grote invloed op het prijsniveau van de meeste akkerbouwgewassen.
Telers hebben meerdere mogelijkheden om prijsfluctuaties van diverse gewassen te beperken. Zo kunnen producten afgezet worden via een poolconstructie, waarbij de afzet op verschillende momenten in het jaar plaatsvindt. De handelshuizen verhandelen grote volumes waarmee gespecialiseerde verkopers een zo goed mogelijke prijs proberen te realiseren. Prijsfluctuaties kunnen ook worden gedempt door actief te zijn op de termijnmarkt.
Deel van akkerbouwers had negatief inkomen in 2020
Er zijn jaarlijks forse verschillen tussen de inkomens die de akkerbouwers realiseren. In 2020 was het doorsnee inkomen (mediaan) bijna 27.000 euro per onbetaalde aje. Een groep van 20% bedrijven realiseerde een inkomen van meer dan 68.000 euro. Maar een even grote groep bleef steken op een inkomen net boven of zelfs onder 0.
Markt en prijs
De concurrentiepositie van de sector wordt mede bepaald door de productprijs en de continuïteit. Lage prijzen en hoge kosten tasten de bedrijfscontinuïteit aan. De afschaffing van diverse Europese subsidies heeft de marktwerking in de akkerbouw versterkt. Voor ‘vrije gewassen’ als aardappelen en uien zijn pogingen gedaan voor aanbodregulering, maar aanbodbundeling in de akkerbouw is erg lastig gebleken. Akkerbouwmatig geteelde groenten (zoals doperwten en stamslabonen) worden veelal via contracten aan de conservenindustrie geleverd. Bij die gewassen hangt veel af van de graanprijzen, die door hun spilfunctie sterk doorwerken op de vastgestelde contractprijzen. Een groot deel van de akkerbouwproducten wordt verwerkt. Bij de prijsstelling daarvan speelt de verwerkende industrie een dominante rol. De prijsvorming kan door de ondernemer beïnvloed worden door directe afzet aan de retail of consument (bijvoorbeeld tafelaardappelen, uien, groenten). Verkoopt een teler zijn producten op de vrije markt, dan zijn goede onderhandelingsvaardigheden belangrijk.
Kwaliteit van de producten en het voldoen aan de wensen van de consument zijn voor de Nederlandse akker- en tuinbouw belangrijke voorwaarden voor een goed prijsniveau van de gewassen. Via bijvoorbeeld GlobalGAP worden eisen gesteld aan de kwaliteit van producten.
|