|
Voedsel-Economisch Bericht
|
Kies een thema
Verkoopkanaal - Levensmiddelen
|
Omzet in voedsel naar verkoopkanaal
|
| 8-12-2025 |
|
Detailhandel en foodservice zijn de belangrijkste distributiekanalen voor voedsel aan consumenten in Nederland
De detailhandel omvat traditionele supermarkten, gespecialiseerde winkels met een breed of juist smal assortiment (zoals natuurvoedingswinkels, buitenlandse supermarkten en speciaalzaken voor vis, kaas, brood, groenten en fruit), evenals volledig online aanbieders van voedingsmiddelen. De foodservice bestaat uit onder andere restaurants, cafés en cateringbedrijven, en richt zich voornamelijk op de verkoop van bereide maaltijden en andere voedingsproducten voor consumptie buitenshuis. Consumenten kunnen kiezen tussen aankoop op locatie of thuisbezorging. Veel bedrijven in zowel de detailhandel als de foodservice hebben e-commerceactiviteiten. Dit betreft zowel fysieke winkels en horecagelegenheden met een online aanbod, als bedrijven die uitsluitend online actief zijn. In de horeca worden thuisbezorgactiviteiten vaak uitbesteed aan externe platforms met eigen bestelwebsites en koeriersdiensten.
In 2024 was de detailhandel het belangrijkste kanaal voor voedselverkoop, goed voor circa 70% van de totale voedseluitgaven. Supermarkten namen hiervan het grootste aandeel voor hun rekening, met ongeveer 61%. De foodservice was het tweede belangrijkste kanaal, met een aandeel van circa 30% in de voedselbestedingen (zie tabel).
Lichte volumestijging in retail, daling in foodservice bij afvlakkende prijsstijgingen
Het aandeel van foodservice in de totale omzet van eten en drinken is de afgelopen jaren met enkele procentpunten toegenomen (Foodstep z.d.). Een uitzondering vormen de coronajaren 2020-2021, waarin tijdelijke verstoringen in de afzetkanalen optraden door het wegvallen van foodservice, wat leidde tot een verschuiving van bestedingen naar de retail.
In 2022 en 2023 werden de ontwikkelingen in de voedselomzet voornamelijk bepaald door relatief hoge prijsstijgingen, die gemiddeld opliepen tot wel 11% per verkoopkanaal. In 2024 zijn de prijsstijgingen afgezwakt: in de retail bedraagt de gemiddelde stijging circa 2%, in de foodservice ongeveer 6% (CBS, 2025o).
De omzet van voedsel in supermarkten is in 2024 met circa 4% gestegen ten opzichte van 2023 (zie tabel 4.1). Dat ligt iets boven de gemiddelde prijsstijging in dit kanaal, wat wijst op een lichte stijging van het verkochte volume (+2%). In de foodservice steeg de omzet met 4%, maar dit bleef achter bij de prijsstijging, wat neerkomt op een geschatte daling van het verkochte volume met 2%. Voor andere winkels die voedingsmiddelen verkopen, zijn de omzetcijfers voor 2024 nog niet beschikbaar.
De online omzet voedingsmiddelen en drogisterijwaren blijft stijgen. De omzet van de online detailhandel in voeding en drogisterijwaren steeg met 10% in zowel 2023 als 2024 (CBS, 2025p). Deze groei wordt deels verklaard door de prijsstijgingen.
Ontwikkeling van de omzet van eten en drinken in Nederland; supermarkten, gespecialiseerde winkels en foodservice, 2021-2024 |
| Supermarkten a | 36,9 | 39,1 | 43,6 | 45,4 | 6 | 11 | 4 | | Speciaalzaken, winkels in voedingsmiddelen b c | 6,3 | 6,8 | 7,5 | n.b. | 8 | 10 | n.b. | | Foodservice | 13,3 | 19 | 21,3 | 22,2 | 43 | 12 | 4 |
De marktaandelen van supermarktformules in Nederland laten in 2024 verschillende ontwikkelingen zien
Volgens cijfers van NielsenIQ heeft Albert Heijn zijn positie als marktleider verder versterkt, met een stijging van het marktaandeel met één procentpunt tot circa 38% (Foodpersonality, 2025). Volgens Albert Heijn is deze groei te danken aan een toename van het aantal klanten en aan grotere loyaliteit van bestaande klanten (Albert Heijn, 2025a). Het marktaandeel van Jumbo, de op één na grootste supermarktformule van Nederland, is daarentegen met ruim een half procentpunt gedaald naar ongeveer 20%. De ontwikkelingen bij de kleinere supermarktformules die zijn aangesloten bij de inkooporganisatie Superunie zijn wisselend. Binnen deze groep laat PLUS de grootste procentuele groei zien: een stijging van bijna een half procentpunt tot ruim 8%. In totaal wordt het marktaandeel van de Superunie-formules geschat op 25 à 26%. Van Aldi en Lidl zijn door NielsenIQ geen afzonderlijke marktaandelen voor 2024 bekendgemaakt. Wel meldt het bureau dat Dirk, Nettorama, Boni, Vomar, Aldi en Lidl gezamenlijk goed zijn voor een marktaandeel van bijna 26%. Andere bronnen geven aan dat Aldi is gegroeid naar ruim 6% (Distrifood, 2025a) en Lidl naar bijna 12% (Distrifood, 2025b). Een mogelijke verklaring voor deze groei is de sterke focus van beide formules op lage prijzen, vooral in een periode van prijsstijgingen.
Sterke groei webwinkels, daling fysieke winkels
Webwinkels in voeding laten de grootste relatieve groei zien. Het aantal bedrijven in deze categorie is tussen 2021 en 2025 met 70% toegenomen. In 2025 zijn er naar schatting 8,8 duizend webwinkels in voedingsmiddelen.
Binnen de fysieke detailhandel is het aantal bedrijven met gespecialiseerde winkels met een smal assortiment het grootst. Dit betreft winkels die zich uitsluitend richten op bijvoorbeeld groente en fruit, brood, vis, drank (slijterijen) en kaas. Vaak gaat het hierbij om kleine zelfstandige ondernemers. In 2025 bedraagt hun aantal circa 6,6 duizend. Het afgelopen decennium is dit aantal gedaald, met uitzondering van een tijdelijke stijging tijdens de coronaperiode. De daling hangt samen met toenemende concurrentie en stijgende kosten. Op de tweede plaats binnen de fysieke voedselhandel staan de markthandelaren in voedingsmiddelen, met ongeveer 3,6 duizend bedrijven in 2025. Ook hier is er een geleidelijke daling, met uitzondering van een lichte toename in 2022.
Gespecialiseerde winkels met een breed assortiment, zoals biologische winkels, natuurvoedingswinkels en winkels met buitenlandse levensmiddelen, tellen in 2025 circa 2.500 bedrijven. Sinds 2020 is een stijgende trend zichtbaar, maar na 2024 is deze toename gestopt.
Het aantal supermarkten is in 2025 gedaald na een periode van groei. In 2025 zijn er circa 3,1 duizend supermarktbedrijven.
|
| Referenties |
Deze tekst is afkomstig uit de publicatie Staat van Landbouw, Visserij, Voedsel en Natuur 2025. (Jellema et al., 2025); Rapport 2025-123.
|
Meer informatie |
 | Toelichting indicator |
| Onderwerp omschrijving |
| Beleidsinformatie |
| Archief |
|
naar boven
 | Loading… |
|
|