Mijn agrimatie
v

Agrimatie - informatie over de agrosector

Agrimatie > Thema's > Plantgezondheid
     
Plantgezondheid
Kies een indicator
Beschouwing - Land- en tuinbouw

Meldingen van schadelijke organismen in 2019 vrijwel gelijk aan 2018
25-1-2021

In de plantaardige sectoren (akkerbouw, groente en fruit, bloemisterij, bloembollen en boomkwekerij en groene ruimte) worden jaarlijks vele import- en exportinspecties uitgevoerd om de verspreiding van met name quarantaineorganismen te voorkomen. Daarnaast zijn er diverse sectorale monitoringsprojecten, waarin specifieke organismen centraal staan, zoals wratziekte bij aardappel en het tomato chlorosis virus (ToCV) in de tuinbouw.

Het aantal meldingen van schadelijke organismen in de bloemisterijsector is in 2019 iets afgenomen ten opzichte van 2018. Voor de andere sectoren lijkt het aantal meldingen relatief constant. De organismen die in 2019 het meest onderschept zijn, zijn grosso modo dezelfde als in 2018. Dit geeft aan dat het huidige toezicht in deze productstromen relevant blijft. In 2019 was er in het kader van het survey programma een eerste vondst van het tomato brown rugose fruit virus (ToBRFV) in de tomatenteelt. Hierdoor is de pest status van ToBRFV gewijzigd van ā€˜afwezigā€™ naar ā€˜Transient, under eradicationā€™. Sinds november 2019 gelden er noodmaatregelen voor ToBRFV; de eerste vondst heeft geleid tot tracering- en uitroeiingsacties die doorlopen in 2020. Het aantal vondsten van quarantaineorganismen in het nationale survey programma is vergelijkbaar met voorgaande jaren. Naast de gemelde eerste vondst van ToBRFV betroffen de meeste vondsten bekende quarantaineorganismen zoals de bruinrotbacterie Ralstonia solanacearum, de maiswortelknobbelaaltjes Meloidogyne chitwoodi en Meloidogyne fallax en Tobacco ringspot virus (TRSV).

Sector akkerbouw
In 2018 en 2019 zijn ruim 40.000 respectievelijk een kleine 45.000 inspecties op plantgezondheid uitgevoerd in de akkerbouwsector, die een kleine 11.000 controlebedrijven omvat. In 2019 is Ć©Ć©n partij pootaardappelen om fytosanitaire redenen afgekeurd (data over afkeuringen in 2018 zijn niet beschikbaar). Dat betrof een verdenking van bruinrot (R. solanacearum). Deze melding is in 2020 bevestigd door toetsing van gerelateerd materiaal in Nederland. Daarnaast is bij de nationale survey voor consumptieaardappelen voor de verwerkende industrie in 2019 ook Ć©Ć©n partij met bruinrot gevonden. Tracering naar aanleiding van deze vondst heeft geen verdere vondsten opgeleverd.
De inspecties betroffen vooral pootaardappelen, een product dat vanuit Nederland naar veel landen wordt geƫxporteerd. Er is voortdurende inspanning nodig om een klein aantal belangrijke quarantaineorganismen in de (poot)aardappelteelt te bestrijden. Het gaat om aardappelmoeheid (AM), Meloidogyne chitwoodi & M. fallax, bruinrot, ringrot en wratziekte. Ringrot en wratziekte zijn in 2018 en 2019 niet aangetroffen bij exportcontroles. Evenwel is bij traceringsonderzoek wratziekte aangetroffen op meerdere bedrijven. Dit heeft geleid tot uitroeiingsacties die doorliepen in 2020.
Meloidogyne chitwoodi en Meloidogyne fallax worden sinds 2019 meegenomen in de integrale toetsing van pootgoed. Om deze reden was er niet een aparte survey voor toetsing van pootgoed ingericht voor 2019, zoals het geval was in voorgaande jaren. Er wordt komende jaren mogelijk een specifieke survey opgezet voor toetsing van intern verkeer van pootgoed en/of consumptieaardappelen. 


Sector groente en fruit
Deze sector omvat de ontwikkeling van nieuwe rassen, de wereldwijde productie en distributie van zaden, de opkweek van planten en de teelt van groenten en fruit in de vollegrond of in kassen. In het controlebestand zitten ongeveer 6.800 bedrijven. Binnen deze sector importeert men planten en zaden uit alle delen van de wereld, vindt distributie plaats door de hele EU en exporteert men naar alle uithoeken van de wereld. In 2019 werden in totaal ruim 123.000 inspecties op groente en fruit uitgevoerd (data over aantal exportinspecties in 2018 niet beschikbaar). In 2018 en 2019 werden respectievelijk 273 en 285 importpartijen met een quarantaineorganisme gevonden. Daarnaast werd in 2019 voor het eerst in het programma Fytobewaking het Tomato brown rugose fruit virus (ToBRFV) in Nederland gevonden op een tomatenbedrijf. Vervolgens is aanvullende tracering gestart waarbij meerdere besmette bedrijven zijn aangetroffen. Voor dit virus gelden sinds november 2019 Europese noodmaatregelen.
In 2019 werden de meeste onderscheppingen gedaan van de quarantaineorganismen Bemisia tabaci, Spodoptera frugiperda, Thrips palmi, Thaumatotibia leucotreta en Bactrocera sp. De landen met het hoogste aantal onderschepte zendingen waren Suriname, Zuid-Afrika, IsraĆ«l, Peru en China. Daarnaast is binnen de Fytobewaking in 2019 twee keer Liriomyza bryoniae in komkommer aangetroffen, dat een q-status heeft in het Verenigd Koninkrijk en Ierland, Ć©Ć©n keer tomato chlorosis virus (ToCV), dat tot en met 14 december 2019 een q-status had en Ć©Ć©n keer het Plum pox virus in de pruimenvruchtteelt, dat tot en met 14 december 2019 gereguleerd was op planten voor opplant. 


Sector bloemisterij
De bloemisterijsector omvat een breed scala aan producten voor de sierteelt, waarbij zowel uitgangsmateriaal als eindproduct wordt geproduceerd met eventuele tussenstadia. De productieketens zijn sterk internationaal georiĆ«nteerd en de verschillende ketenschakels nauw verbonden. Een kleine 2.800 bedrijven is controleplichtig. In 2018 en 2019 zijn respectievelijk 175.000 en 135.000 controles uitgevoerd en respectievelijk 216 en 145 geĆÆmporteerde partijen onderschept met een quarantaineorganisme. Een groot aantal van deze onderschepping betrof het quarantaineorganisme Thaumatotibia leucotreta (Afrikaanse fruitmot), dat sinds 1 januari 2018 wordt gereguleerd.
Het hoogste aantal onderscheppingen werd gedaan van de quarantaineorganismen Thaumatotibia leucotreta, Bemisia tabaci, Lyriomyza sp. en Spodoptera sp. Landen met het hoogste aantal onderschepte zendingen waren Kenia, Oeganda, IsraĆ«l, Zimbabwe en Tanzania. Daarnaast is in het nationale survey programma Fytobewaking in 2019 tobacco ringspot virus (TRSV) in vijf Ajuga-partijen aangetroffen. De besmet bevonden partijen zijn vernietigd. De vector van dit virus, Xiphinema americanum sensu lato, komt niet in Nederland voor en daarom is er geen risico op horizontale overdracht. In de Anthurium-survey is Ć©Ć©n keer het q-organisme Radopholus similis aangetroffen. Sinds 14 december 2019 is dit niet langer een gereguleerd organisme. Naktuinbouw heeft onder de import surveillance-opdracht een aantal gereguleerde organismen gevonden op sierproducten: Scirtothrips dorsalis, Opogona sacchari en Paysandisia archon. 


Sector bloembollen
De teelt van bloembollen vindt plaats in de open grond en dat brengt risicoā€™s met zich mee van bodemgebonden organismen. Ook andere niet-bodemgebonden organismen - zoals diverse virussen - vormen bedreigingen voor de teelt en de wereldwijde afzet van bloembollen. Ongeveer 1.600 bedrijven staan in het controlebestand. In 2019 was er een lichte afname van de afkeur op q-organismen (165) bij export in deze sector in vergelijking met 2018 (212).
De twee belangrijkste redenen van afkeur bij export waren de aanwezigheid van grond en de aanwezigheid van schimmels (met name Fusarium). Bij import werd in 2018 Ć©Ć©n partij afgekeurd en in 2019 geen. Voor de survey lillium worden grondmonsters verzameld voor toetsing op aanwezigheid van Xiphinema americanum-soorten die vector zijn van verschillende q-virussen. In 2018 en 2019 is het doelorganisme niet aangetroffen maar is er wel Ć©Ć©n vondst van Meloidogyne chitwoodi gedaan. 


Sector boomkwekerij en groene ruimte
De sector boomkwekerij is nauw verweven met bossen, tuinen, straatbeplanting en parken in de zogenoemde groene ruimte. Besmettingen in de groene ruimte kunnen ernstige gevolgen hebben voor de boomkwekerijen en omgekeerd. Het betreft ruim 3.300 boomkwekerijbedrijven in het controlebestand. In 2018 en 2019 werden respectievelijk 12.000 en 8.600 inspecties uitgevoerd. In 2019 zijn in verpakkingshout uit Spanje en China onder het inspectieprogramma verpakkingshout drie vondsten van de dennenhoutnematode (Bursaphelenchus xylophilus) gedaan.
In 2019 zijn, als onderdeel van plantenpaspoort veldkeuringen bij boomkwekerijen (inclusief vaste planten) minder gereguleerde organismen gevonden dan in 2018 (40 versus 69). In 2018 werd ongeveer 20 keer Tomato ringspot virus/Tobacco ringspot virus aangetroffen in Iris (lis) en Hemerocallis (daglelie). Dat gebeurde niet in 2019. In 2019 ging het vooral om Erwinia amylovora, Pear decline mycoplasm, Xanthomonas arboricola pv. Pruni en Phytophthora ramorum. Daarnaast is in 2019 een vondst gedaan van Aculops fuchsiae in Fuchsia-planten in de tuin van een hobbykweker. Aculops fuchsiae was op het moment van de melding een q-organisme voor Fuchsia-planten voor opplant. Al het (potentieel) geĆÆnfecteerde plantmateriaal is vernietigd. Per 14 december 2019 worden er geen maatregelen meer opgelegd worden voor besmet materiaal in tuinen bij particulieren, omdat Aculops fuchsiae sindsdien een Regulated-Non-Quarantaine-Pest (RNQP) is.



Kies een sector
Contactpersoon
Bert Smit
0320-293528
 

Alles over
  • Algemeen
    >
  • Economie
    >
  • Maatschappij
    >
  • Milieu
    >
Referenties


Meer informatie
Toelichting indicator
Thema omschrijving
Beleidsinformatie
Archief



naar boven