| Betekenis van de agrosector - Land- en tuinbouw |
Aandeel agrocomplex in Nederlandse economie in 2020 licht gestegen
|
19-7-2022
|
De agrarische sector - opgebouwd uit de sectoren landbouw, tuinbouw en visserij - is nauw verweven met andere delen van de economie. Enerzijds is agrarische productie nauwelijks mogelijk zonder toelevering van goederen en diensten zoals veevoer, kunstmest, energie, machines, stallen, kassen, veterinaire en zakelijke diensten; anderzijds vergen ruwe agrarische producten verwerking in de voedingsmiddelenindustrie, handel en distributie voordat ze op het bord van de consument terechtkomen. Het geheel van directe en indirecte activiteiten rond de agrarische sector kan als een samenhangende keten worden gezien, die vaak wordt aangeduid als het agrocomplex.
|
De keten in beeld
In deze benadering staan de primaire sector en de verwerkende industrie van voedings- en genotmiddelen centraal en wordt de omvang van het agrocomplex bepaald door wat de primaire sector en de verwerking nodig hebben van toelevering en logistiek om de producten voort te brengen. De primaire sector is samen met de verwerking feitelijk de spin in het grotere web van agroactiviteiten. Deze insteek is historisch gegroeid, en vooral ingegeven door de wens een keten ‘van grond tot mond’ in beeld te brengen. Dit verklaart ook waarom de invoer en verwerking van producten als koffie, thee en cacao is inbegrepen in de cijfers, maar de export van toeleveranciers aan buitenlandse primaire producenten en verwerkers niet.
Agrocomplex is verantwoordelijk voor iets minder dan 7% van het bruto binnenlands product
De toegevoegde waarde van het totale agrocomplex bedroeg in 2020 - het meest recente jaar waarvoor de cijfers beschikbaar zijn - circa 55 mld. euro. Hiermee komt het agrocomplex op ongeveer hetzelfde niveau uit als in 2019. Omdat de nationale economie onder invloed van COVID-19 in 2020 minder hard groeide dan het agrocomplex, is de bijdrage van het totale agrocomplex aan het bruto binnenlands product (bbp) licht gestegen tot net onder de 7%. Het aandeel in het nationale totaal vertoonde de laatste 5 jaar steeds een dalende trend.
Een deel van de activiteiten van het totale agrocomplex hangt samen met de verwerking van geïmporteerde agrarische grondstoffen, zoals cacao, granen, soja en tabak. De toegevoegde waarde van het agrocomplex gebaseerd op buitenlandse agrarische grondstoffen is ongeveer 2,9% van het bbp; die van het agrocomplex gebaseerd op binnenlandse agrarische grondstoffen ligt het laatste decennium rond de 4,0-4,8% en kwam in 2020 uit op 4,0% (circa 32 mld. euro). In het deel van het agrocomplex dat enkel gebaseerd is op binnenlandse agrarische grondstoffen, waren toelevering (38%) en primaire productie (30%) samen verantwoordelijk voor bijna 70% van de toegevoegde waarde.
Agrocomplex in 2020 verantwoordelijk voor meer dan 7,5% van de nationale werkgelegenheid
De werkgelegenheid in het totale agrocomplex is gegroeid tot 583.000 arbeidsjaren in 2020, wat circa 7,6% is van de nationale werkgelegenheid. Door de jaren heen schommelt de toegevoegde waarde per arbeidsjaar wat. Gemiddeld komt deze voor 2020 uit op rond de 95.000 euro. Met ruim 111.000 euro is deze het hoogst in de verwerking van buitenlandse agrarische grondstoffen en het laagst in de primaire sector, namelijk circa 65.000 euro. In alle onderdelen van de productiekolom is er een toename van de werkgelegenheid. De totale werkgelegenheid in het op binnenlandse agrarische grondstoffen gebaseerde agrocomplex is in 2020 toegenomen tot bijna 374.000 arbeidsjaren. Primaire productie en toelevering voorzien met totaal 74% in de meeste werkgelegenheid, met een aandeel van respectievelijk 40 en 34%.
Akkerbouw grootste deelcomplex met dank aan verwerking van buitenlandse agrarische grondstoffen
Het akkerbouwcomplex is wat betreft toegevoegde waarde van ruim 26 mld. euro in 2020 opnieuw het grootst binnen het totale agrocomplex. Dit is in belangrijke mate gebaseerd op de verwerking van buitenlandse agrarische grondstoffen zoals koffie, thee, cacao, en plantaardige oliën en vetten. Ook de verwerking en invoer van veevoergrondstoffen wordt toegerekend aan het akkerbouwcomplex, voor het deel dat aan niet-landbouwsectoren levert of exporteert. De rest van de invoer van veevoergrondstoffen is inbegrepen bij de toelevering aan de veehouderijsectoren. Op de tweede plaats staat het grondgebonden veehouderijcomplex met ruim 8,3 mld. euro.
Grondgebonden veehouderij grootste deelcomplex verwerking binnenlandse agrarische grondstoffen
Binnen het agrocomplex gebaseerd op de productie en verwerking van binnenlandse agrarische grondstoffen heeft het grondgebonden veehouderijcomplex het grootste aandeel in de toegevoegde waarde (26%) en de werkgelegenheid (32%). Het aandeel in de toegevoegde waarde was rond de 23% voor het intensieve veehouderijcomplex en het glastuinbouwcomplex, voor het akkerbouwcomplex was het 15%. Het aandeel in de werkgelegenheid was rond de 15% voor het akkerbouwcomplex, 20% voor het glastuinbouwcomplex en voor het intensieve veehouderijcomplex. Binnen het agrocomplex gebaseerd op binnenlandse agrarische grondstoffen is de primaire productie in de (glas)tuinbouw en visserij bijna voor twee derde verantwoordelijk voor de toegevoegde waarde. In de akkerbouw en grondgebonden veehouderij ligt dit aandeel met respectievelijk circa 20% en 10% een stuk lager. In de glastuinbouw en visserij gaat het veelal om producten die zonder verdere verwerking worden afgezet.
Export levert grote bijdrage aan toegevoegde waarde en werkgelegenheid agrocomplex
Een belangrijk deel van de activiteiten van het agrocomplex hangt samen met de export van onbewerkte en bewerkte agrarische producten. De export draagt voor circa driekwart bij aan de toegevoegde waarde en de werkgelegenheid van het totale agrocomplex. Per deelcomplex loopt de exportafhankelijkheid licht uiteen: van rond de 71% voor het akkerbouw- en grondgebonden veehouderijcomplex tot 85% voor het glastuinbouwcomplex en zelfs 94% voor het visserijcomplex.
Wegens een revisie van de cijfers kunnen deze afwijken van eerder gepubliceerde cijfers.
|