| Innovatie in voedingsmiddelen - Levensmiddelen |
Meer nieuwe vleesproducten en vleesvervangers
|
18-12-2017
|
Het overzicht van vleesverbruik per hoofd van de bevolking laat zien dat in 2015 gemiddeld 75,4 kg vlees per persoon werd verbruikt (op basis van karkasgewicht; het gewicht zonder karkas is circa de helft); dat is 2,8 kilo minder dan in 2012. Er is toenemende maatschappelijke aandacht voor ecologische en gezondheidsaspecten van vleesverbruik. Dit leidt tot meer aandacht bij producenten voor transparantie van vleesproductie en kwaliteit van vleesproducten (Terluin et al., 2016). Er is een waarneembare trend van ‘vleesminderen’, of vaker vleesloos eten (zie ook Dagevos et al., 2012). Circa 55% van de consumenten was in 2011 flexitariër, wat wil zeggen dat iemand weleens een dag overslaat en ‘bewuster’ en vaker ‘duurzamer’ kiest. Circa 4% van consumenten was vegetariër of veganist (Dagevos et al., 2012). Volgens de Vegamonitor 2016, noemde 67% van de Nederlanders zichzelf flexitariër.
|
Innovatie is nodig voor zowel het behoud van de bestaande afzet als voor de ontwikkeling van nieuwe markten. Vleesproducenten werken met nieuwe marktconcepten om aan wensen rond de productie of het product te voldoen. De belangrijke door de vleessector waargenomen trends die er onder consumenten leven bij het kopen en beleven van vlees zijn gemak, genieten, gezond, duurzaam, biologisch en streekproduct (Vlees.nl). Tegelijkertijd is er door vegetarisme en het toenemen van flexitarisme ook behoefte aan vervangers van vlees als de eiwittencomponent van de maaltijd. Het aandeel in het totaal van innovaties die betrekking hebben op de eiwitcomponent van de maaltijd, zoals vlees, vis, eieren en vleesvervangers, is in de laatste jaren toegenomen, namelijk van 5% naar 9% (berekening op basis van gegevens van Innova Insights, 2016).
Er zijn circa tienduizend nieuwe of gewijzigde producten op het gebied van voeding en voedingssupplementen gelanceerd in de Nederlandse winkels in 2016 (op basis van gegevens van Innova Insights, 2016). Bij voedingsmiddelen gaat het vaak om producten die een relatief kleine wijziging bevatten ten opzichte van de bestaande producten. Het aandeel van nieuwe voedingsmiddelen met nieuwe gepatenteerde ingrediënten is zeer klein. Voorbeelden van dergelijke producten die de afgelopen jaren zijn gelanceerd zijn lactosevrije yoghurt en darmflora-bevorderende dranken met gepatenteerde werkzame stoffen. De meeste gepatenteerde nieuwe ingrediënten zitten in medische voeding, babyvoeding en voedingssupplementen.
De meeste innovaties betreffen nieuwe of bestaande merken, die een herkenbaar voedingsmiddel met een eigen receptuur op de markt brengen. Een aantal innovaties betreft uitbreidingen van een bestaande merklijn. Bij andere innovaties gaat het om bestaande producten, waarvan het verpakkings- of merkdesign is aangepast. Ook zijn er buitenlandse producten die voor het eerst in Nederland worden gelanceerd of producten die een tijd niet meer werden verkocht en, weliswaar in een nieuw jasje, opnieuw gelanceerd worden.
Een flink aandeel van deze productinnovaties appelleert aan één of meer keuzeaspecten. De meeste nieuwe producten werden in 2016 in de markt gezet als gemaksproducten. Het aandeel producten in de positioneringscategorieën ‘gemak’, ‘gezond’ en ‘verantwoord’ is tussen 2013 en 2016 toegenomen. Het aandeel producten die als ‘verantwoord’, dat wil zeggen milieu- of diervriendelijk, worden gepositioneerd laat de grootste toename zien: van 27% in 2013 naar 43% in 2016.
Innovatie vindt in alle productgroepen plaats (zie figuur hieronder). In 2016 vallen de meeste innovatieve producten in de productgroepen Brood (12%) en Banket (8%), Sauzen en smaakmakers (9%) en Vlees-, vis en eierproducten (8%). In de productgroepen Brood en Banket komen relatief veel tijdelijke nieuwe producten op de markt rond de feestdagen (Pasen, Kerst, Sinterklaas). In de productgroep Sauzen en smaakmakers zijn het vooral kant-en-klare kooksauzen en kookkruidenmixen die nieuw in de retail zijn te vinden. In de groep Vlees-, vis en eierproducten gaat het vooral om nieuwe gekoelde en gedroogde vleeswaren.
In de laatste jaren is productinnovatie die betrekking heeft op de eiwitcomponent van de maaltijd, zoals vlees, vis, eieren en vleesvervangers toegenomen. Het aandeel innovaties van dergelijke producten in het totaal aantal innovaties is in de periode 2013-2016 toegenomen van 5% naar 9%. Een dergelijke snelle toename is niet bij andere producten waarneembaar, met uitzondering van sportvoeding. In 2016 hebben de meeste claims op nieuwe producten in dit segment betrekking op ‘gemak’ (80%). Er worden vooral producten gelanceerd die makkelijk en snel te consumeren zijn. Daarnaast worden relatief veel van deze producten als ‘verantwoord’ (40%) gepositioneerd, bijvoorbeeld door een claim over de milieuvriendelijke verpakking, verantwoorde visvangst en aandacht voor dierenwelzijn. Vleesvervangers worden vaak zowel als gezond als verantwoord gepositioneerd. In vlees valt de opkomst van het segment verse vleesproducten op met ambachtelijke, luxe uitstraling en van excellente kwaliteit (op de verpakking staan omschrijvingen als ‘gourmet’, ‘restaurantkwaliteit’, ‘mals’, ‘volle smaak’, ‘fijne marmering’, ‘afkomstig van een kleine boerderij’ en ‘natuurlijke leefomstandigheden’). Dit sluit aan op de consumententrends die de vleessector waarneemt en waarop deze probeert in te spelen door producten ‘met een verhaal’ aan te bieden.
Het aandeel van vleesvervangers in het eiwitcomponentsegment schommelt jaarlijks tussen 5% en 12% in de periode 2013-2016 (zie figuur hieronder). De merken Tivall (thans Garden Gourmet) en Vivera zijn goed voor de helft van de nieuwe vleesvervangers in supermarkten in 2016. Daarnaast worden vleesvervangers onder andere merken of een huismerk van de retailer uitgebracht. Producenten maken met vleesvervangers vaak producten die in een aantal aspecten op bestaande vleesproducten lijken, bijvoorbeeld in uiterlijk, smaak of benaming.
|