| Fosfaatbemesting per ha - Akkerbouw |
Gebruik fosfaatkunstmest daalt verder
|
6/4/2020
|
Op de akkerbouwbedrijven waarop het Landelijk Meetnet effecten Mestbeleid is gericht, is het totale fosfaatgebruik in de periode 1991-2018 gemiddeld ruim 40% afgenomen, met de Zandregio als koploper (met een afname van 44%). Vooral het gebruik van fosfaatkunstmest daalde sterk. Op de bedrijven in de Kleiregio was deze afname ruim 80%, in de Zandregio zelfs ruim 90%. Ook bij dierlijke mest hebben aanscherpingen in het gebruiksnormenstel tot lagere fosfaatgebruiken geleid, vooral in de Löss- en Zandregio. Sinds 2014 is het gebruik van Overige Organische Meststoffen zoals compost, vooral in de Kleiregio in opmars.
|
In 2018 werd door akkerbouwers in de Kleiregio gemiddeld 69 kg fosfaat per ha gebruikt, waarvan bijna 60% via dierlijke mest (41 kg). Dat jaar is voor het eerst meer fosfaat via Overige Organische Meststoffen (OOM) gebruikt dan in via kunstmest. Bij de akkerbouwbedrijven in de Zandregio en de Lössregio ligt het totale fosfaatgebruik 10 tot 13 kg per ha lager dan in de Kleiregio, maar is relatief meer fosfaat afkomstig uit dierlijke mest. Op de akkerbouwbedrijven in de Zand- en Lössregio wordt vrijwel geen fosfaatkunstmest meer gebruikt (1-3 kg per ha).
Meer fosfaat via aanvoer van compost
Tegenover de sterke afname van vooral fosfaatkunstmest en in minder mate dierlijke mest, staat dat het gebruik via OOM duidelijk is toegenomen. Bij akkerbouwbedrijven betreft het hoofdzakelijk compost en champost en, in wat mindere mate, bijproducten van de suikerindustrie zoals betacal (schuimaarde) en vinassekali. In de jaren 2006 tot en met 2009 lag het aandeel van OOM in het totale fosfaatgebruik, gemiddeld over de grondsoortregio’s, op 6%. In 2018 was 23% van het gebruikte fosfaat afkomstig uit OOM. In de Kleiregio was dit het meest (25%), in de Lössregio het minst (15%).
Het toegenomen gebruik van OOM hangt samen met ontwikkelingen in het beleid en de toegenomen aandacht voor bodemvruchtbaarheid en -gezondheid. De mogelijkheden voor het aanwenden van dierlijke mest zijn door aanscherpingen in gebruiksnormen, uitrijdperiodes en werkingscoëfficiënten beperkt. Hier staat tegenover dat bij afname van compost, 50% van de fosfaat (binnen bepaalde grenzen) niet meetelt voor de gebruiksruimte. Dergelijke ontwikkelingen en de aandacht voor de organische stof voorziening hebben het gebruik van OOM gestimuleerd.
Vrijwel geen kunstmestfosfaat meer in Zand- en Lössregio
In de periode 1991-2018 is het gebruik van fosfaat uit kunstmest sterk gereduceerd. Vanaf de introductie van het gebruiksnormenstelsel (2006) is de afname goed zichtbaar. Het stelsel maakt geen onderscheid naar herkomst van de fosfaatmeststof. Het MINAS-stelsel (1998-2005) maakte dit onderscheid wel, waarbij fosfaatkunstmest niet werd meegeteld. Het fosfaatkunstmestgebruik in de Zandregio bedraagt in 2018 nog slechts 3 kg per ha. In de Lössregio is dat nog iets minder. Akkerbouwers in de Kleiregio gebruiken nog het meeste fosfaat uit kunstmest (11 kg in 2018), maar wel ruim 80% minder dan in 1991. Ook de variatie in het gebruik van kunstmestfosfaat per ha neemt af; ongeveer een kwart van de akkerbouwers gebruikt zelfs helemaal geen kunstmestfosfaat meer.
|