Agrimatie - informatie over de agrosector





Let op: archief! Er is nieuwe informatie beschikbaar. U bekijkt op dit moment informatie uit het archief die gedurende een bepaalde tijd online heeft gestaan. In dit archief zijn geen (interactieve) grafieken opgenomen.

Prijzen in varkensvleesketen gestabiliseerd
21-4-2022

De prijzen in de hele keten van varkensvlees zijn in december en januari gestabiliseerd. De consumentenprijs staat al enkele maanden rond de 116 punten (2015=100), terwijl de af-boerderijprijs in januari op 99 punten en de industrieprijs op 97 punten stond. Die industrieprijs is over deze twee maanden iets gestegen. Dit heeft een positieve invloed op de af-boerderijprijs. De Oekraïne-oorlog leidt echter tot duidelijk hogere voerprijzen, waardoor de marges alsnog niet zullen groeien.




Prijsontwikkeling
De prijzen in de hele keten van varkensvlees zijn in december en januari gestabiliseerd. De consumentenprijs staat al enkele maanden rond de 116 punten, over de laatste twee maanden daalde de prijs met nog geen 1%. De af-boerderijprijs staat in januari op 99 punten (ook een daling van nog geen 1%) en de industrieprijs staat op 97 punten. Die industrieprijs daarentegen is over deze twee maanden iets gestegen, met bijna 1%.

De varkensvleesproductie in Nederland ondervindt enerzijds de gevolgen van een sterk verlaagde exportmogelijkheid op de wereldmarkt, een lagere post-corona varkensvleesconsumptie in de EU én minder beschikbaar personeel in de vleesindustrie. Anderzijds is er nu minder aanbod aan varkens in de EU, vooral door een krimp in Duitsland en Nederland. Begin 2022 is een nieuw evenwicht gevonden op de markt met enige ruimte voor een stijging van de industrieprijs. Dit heeft invloed op de prijzen af boerderij. Varkensbedrijven hebben het laatste jaar sterk ingeteerd op hun reserves, omdat de voerprijzen ook al vóór de oorlog in Oekraïne hoog en stijgend waren. Prijzen van voergrondstoffen zijn door de oorlog in Oekraïne sterk stijgend. Stijgende voerprijzen zullen naar verwachting de marges in de primaire productie de komende tijd onder druk houden.

Achtergrond keten en prijsvorming keten
Het varkensvlees wordt in de supermarkt of bij de slager gekocht. Supermarkten en slagers kopen varkensvlees van de vleesindustrie. Die bestaat uit slachterijen en vleesverwerkers. Slachterijen kopen vleesvarkens van veehouders rechtstreeks of via veehandelaren. Veehouders produceren vleesvarkens in gespecialiseerde bedrijven of gesloten bedrijven. Zeugenbedrijven zijn belangrijke toeleveranciers van biggen voor de gespecialiseerde bedrijven. De gesloten bedrijven produceren de eigen biggen.

Toelichting op drie niveaus
Circa 60% van het varkensvlees en 80% van de vleeswaren wordt in de supermarkt gekocht. Daarnaast loopt ongeveer 35% van het varkensvlees via de buitenhuishoudelijke markt (horeca, ziekenhuizen enzovoort). Consumenten kopen meer varkensvlees in januari, vaak aangemoedigd door reclameacties. Verder wordt meer vlees gekocht in het barbecueseizoen en is er een piek in december. Supermarkten kopen varkensvlees hoofdzakelijk van de Nederlandse vleesindustrie, zeker sinds alle retailers hebben toegezegd om per 2015 voor vers varkensvlees mee te doen met het programma Varkensvlees van morgen, dat van Nederlandse bodem is. Voor een deel wordt dat vlees echter betrokken van Duitse slachterijen die Nederlandse varkens slachten. De verwerking van varkensvlees is voor een belangrijk deel gekoppeld aan de slachterijen. De grootste vier slachterijen hebben een aandeel van circa 90%. Er zijn in 2020 in Nederland circa 16,5 miljoen varkens geslacht. De vleesindustrie slacht en verwerkt de dieren tot vers vlees en vleeswaren, die voor een groot deel worden geëxporteerd. Voor de productie wordt ook varkensvlees geïmporteerd. De zelfvoorzieningsgraad van de Nederlandse varkensvleesketen bedraagt circa 330%. De in totaal circa 2.900 bedrijven met vleesvarkens produceren 18 miljoen vleesvarkens. Hiervan worden ongeveer 1,3 miljoen dieren geëxporteerd. Daarnaast worden 7 miljoen biggen over de grens verkocht. Door de Saneringsregeling varkensbedrijven daalt het aantal varkens tussen eind 2020 en zomer 2021 naar verwachting met bijna 7%.

Prijsvorming
De prijsontwikkeling van het pakket varkensvlees dat de consument in de supermarkt koopt, is opvallend vlak, zij het dat de gemiddelde prijs in het najaar, vooral in november, iets hoger ligt. De retail heeft een eigen prijsbeleid dat beperkt beïnvloed wordt door de inkoopprijs. Het prijsniveau bij concurrenten, promotieacties en de rol van vlees in het totale productassortiment van supermarkten spelen ook een rol. Prijsbewegingen van industrie (producentenprijs) en boeren (af boerderij) vertonen daarom nauwelijks samenhang met de consumentenprijs. Voor de handel tussen de slachterijen en supermarkten worden jaarcontracten gebruikt. Daarbinnen vindt per vier weken overleg plaats over reclameacties. Afhankelijk van onder andere het weer vinden dagelijks correcties plaats op de bestelde volumes. Slachterijen geven de prijsbewegingen op hun afzetmarkt door aan de varkenshouders. De markten voor varkens en varkensvlees in Noordwest-Europa zijn nauw met elkaar verweven. De prijsvorming is vrij. Door de seizoenseffecten in de afzet op detailhandelsniveau schommelen ook de wekelijkse slachterij- en handelsnoteringen of opbrengsten van vleesvarkens. De EU heeft de laatste jaren een flink gestegen zelfvoorziening in varkensvlees, wat betekent dat de prijsvorming in toenemende mate invloed ondervindt van de prijzen in derde markten buiten Europa.

Prijsindices
De consumentenprijsindex (CPI) is gebaseerd op varkensvlees bij supermarkten en slagers. De producentenprijsindex (PPI) is gebaseerd op de opbrengstprijzen van producenten van vers of gekoeld varkensvlees bij afzet naar het binnenland. De af-boerderijprijs is gebaseerd op de wekelijkse noteringen voor slachtvarkens.


• Gegevens over de PPI 2012-heden van CBS Statline (Indices van laatste 5 maanden zijn voorlopige gegevens).
• Gegevens over de gebruikte PPI 2005-2012 van CBS Statline.
• Gegevens over de gebruikte CPI 2000-heden van CBS-Statline (indices van de laatste maand zijn voorlopige gegevens).